I.Cở sở lý thuyết
Trong tế bào và mô cũng như các cơ quan luôn luôn tồn tại các loại điện thế khác nhau, song tùy theo nguyên nhân xuất hiện người ta chia làm 3 nhóm : điện thế tĩnh, điện thế hoạt động và điện thế tổn thương.
Ở từng tế bào điện thế tĩnh xuất hiện giưã trong và ngoài màng do tính chất bán thấm của màng do tính chất bán thấm của màng đối với các ion khác nhau dẫn đến sự xuất hiện gradien điện hóa.
Ở các tế bào khác nhau điện thế tĩnh được gọi là điện thế gradien trao đổi chất, nó xuất hiện giữa các vùng do tế bào có mức độ trao đổi chất khác nhau. Các gradien trao đổi chất phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau : cường độ hô hấp, sự hấp thụ ánh sáng ở mô lá cây, trao đổi chất khác nhau ở vùng sinh trưởng hoặc vùng thoái hóa.Trong đa số trường hợp vùng có cường độ trao đổi chất mạnh có điện thế âm so với vùng xung quanh. Điện thế tĩnh có giá trị cố định, ở các cơ thể sinh vật điện thế tĩnh dao động từ 0,1mV- 100mV.
Điện thế tĩnh đặc trưng cho cơ thể sinh vật ở trạng thái bình thường do đó các yếu tố ảnh hưởng đến trạng thái hoạt động bình thường đều ảnh hưởng đến điện thế tĩnh. Ví dụ như nhiệt độ, áp suất, nồng độ.
Điện thế tổn thương xuất ở bất kỳ cơ thể sống nào giữa vùng bị tổn thương và không bị tổn thương. Vùng bị tổn thương tích điện âm so với vùng không bị tổn thương. Đặc điểm của điện thế tổn thương là cố định về hướng. Giá trị của điện thế tổn thương giảm theo thời gian và nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: Trạng thái sinh lý của tế bào và mô; mức độ tổn thương.
Điện thế tổn thương ở thực vật có đăc điểm là giảm rất nhanh rồi sau đó biến mất và sau đó xảy ra hiện tượng đảo cực, sở dỉ như vậy vì mô thực vật cấu tạo bởi các tế bào có kích thước nhỏ, dạng cầu dể bị tổn thương nặng và tử vong sớm. Hiện tượng đảo cực là do sản phẩm tạo thành khi mô chết gây nên.
Điện thế hoạt động xuất hiện khi tế bào và mô bị kích thích. Hiện tượng này xảy ra khi truyền từ dây thần kinh tới cơ xương, cơ tim hoặc cơ quan bài tiết, tiêu hóa.v.v.
Khi tế bào bị kích thích, dấu điện tích ở hai phía của màng tế bào đảo ngược hẳn lại so với lúc nghỉ ngơi. Điện thế mặt ngoài tế bào trở nên âm so với bên trong. Lúc đó xuất hiện hiệu điện thế hoạt động.
Người ta có thể ghi (xác định) điện thế sinh vật bằng các phương pháp khác nhau, một trong những phương pháp này là phương pháp đối xung. Dùng phương pháp này ta có thể đo điện thế giữa các vùng khác nhau của cơ thể sống.
Sơ đồ đo điện thế bằng phương pháp đối xung.
R : Điện trở ( A B điện thế dây)
E : Nguồn điện một chiều
Ex : Điện thế dộng cần tìm
E0 : Pin chuẩn
G : Điện kế gương
C : Con chạy
K1, K2 : Khóa
Hay
+ Để khóa K2 vào điểm 2. Dịch chuyển con chạy C cho đến vị trí Cx nào đó trên điện trở dây AB cho đến khi kim điện kế ( G )chỉ số 0.
Lúc này ta có Ex được tính bằng hiệu điện thế giữa hai điểm A và Cx(U AC x).
Ex = U AC x = I R AC x = I R 1 (1).
+ Thay Ex bằng pin chuẩn E0 (chuyển vị trí khóa 2 đến vị trí 1). Dịch chuyển con chạy đến C0 để cho kim điện kế gương chỉ số o và lúc này ta lại có.
E0 = UAco = I RAco = I R0 (2)
Chia (1) cho (2) ta có :
Nếu AB là sợi dây đồng nhất ta sẽ có :
L1 - Chiều dài dây điện trở từ A đến Cx
L0 - Chiều dài dây điện trở từ A đến C0
II. Nội dung thực hành
1.Thiết bị hóa chất mẫu vật
Điện kế gương (micro Ampe kế). Điện trở dây AB; hộp điện trở biến đổi R, nguồn E một chiều khoảng 20 V, nguồn E0 khoảng 40mV.
Mẫu vật : Ếch, lá cây.
2.Các bước tiến hành
Mắc mạch theo sơ đồ trên sau khi kiểm tra lại rồi mới cắm vào lưới điện Vặn nút điện trở ở giá trị R1 = 10 ôm. Để khóa K2 vào vị trí 1 di chuyển con chạy C sao cho kim điện thế G chỉ số 0. Đọc độ dài L0 trên biến trở AB; chuyển khóa K2 sang vị trí 2, lại dịch chuyển con chạy C để kim điện kế G chỉ số không. Đọc Lx trên biến trở dây AB. Tính toán Ex1
- Cho giá trị R = 20 ôm tiến hành tương tự ---> Ex2
- Cho giá trị R = 30 ôm ---> Ex3
+ Tiến hành ở 2 vùng : Cơ còn nguyên, vùng cơ bị tổn thương ở cơ đùi ếch ---> ghi được điện thế tổn thương của cơ ếch.
NHẬN XÉT KẾT QUẢ
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Đánh giá của giáo viên hướng dẫn :
.........................................................................................................................
........................................................................................................................
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét